Gayri Munsarif

Gayri Munsarif (Yarı Çekimli)

Gayri munsarif ifadesi cümle içerisinde aldığı göreve göre bir kelimenin son harekesinin normal şartlarda olması gerektiği gibi kullanılamaması durumunu anlatmak için kullanılır. Arapçada kelimelerin son harf harekeleri cümle içerisinde aldıkları göreve göre değişiklikler gösterir, ki buna “irab” diyoruz. Örneğin, özne yani fail olan bir kelimenin son harfinin harekesi ötredir. Nesne olan bir kelimenin son harfinin harekesi fethadır. Dolaylı nesne durumundaki bir kelimenin son harfinin harekesi kesradır. Ancak bazı kelimeler vardır ki örneğin, kesra alması gereken yerde bu harekeyi alamaz, onun yerine fetha alır. Veya tenvinli ötre (çift ötre harekesi) alması gereken yerde bunu alamaz, onun yerine tek ötre alır. İşte bu tür kelimelere gayri munsarif (yarı çekimli) denir. Gayri munsarif kelimeler belirlilik takısı (el takısı, harfi tarif) aldıklarında ve isim tamlamasında ilk isim (mudaaf, muzaaf) olduklarında normale yani munsarif hale dönerler.

Şimdi gayri munsarif grubuna giren kelimeler nelermiş onları öğrenelim:

هارون – Harun (İbranice);

أنقرة   – Ankara (Türkçe)

زينب – Zeynep

طلحة – Talha (Erkek ismi olmasına rağmen müennes gayri munsarif isimlerdendir)

دمشق – Dimaşk (Şam)

دنيا – Dünya

عثمان   – Osman

رمضان – Ramazan

أحمد – Ahmed (muzari fiil kalıbında)

يزيد – Yezid (muzari fiil kalıbında)

عُمَرُ – Ömer

هُبَلُ – Hübel

حضرموت (حضر  موت ) – Hadramavt

بعلبك (بعل  بك)

أحمر – kırmızı

أَكْبَرُ – daha (en) büyük

جَوْعَانُ – aç

سَكْرَانُ – sarhoş

رُباعُ  مَرْبَعُ – dörder

عُشَرُ مَعْشَرُ – onar

أَوْلِيَاءُ – dostlar

حَمْرَاءُ – kırmızı

صَحْرَاءُ – çöl

بُشْرَى – müjde

حُسْنَى – daha (en) güzel

كُبْرَى – daha (en) büyük

مَسَاكِينُ – yoksullar

مَعَابِدُ – tapınaklar

مَفَاتِيحُ – anahtarlar

مَصابِيح – lambalar

مَسَاجِد – mescidler

مَدَارِسُ – okullar